İnsanın Asil ve Kadim Dostu: At

Genetik bir çalışmanın sonuçlarına göre, atlar 6000 yıl önce Ukrayna, güneybatı Rusya ve batı Kazakistan’ın otlaklarında evcilleştirildi. Araştırmalara göre evcilleştirilmiş atlar yol boyunca kısraklarla çiftleşerek Avrupa ve Asya’ya yayılıyor. Arkeolojik bulgulara göre, atlar Avrasya Bozkırlarında bulunur. (Ukrayna, güneybatı Rusya ve batı Kazakistan) evcilleştirildiler. Uzmanlara göre at binmek, etinden ve sütünden faydalanmak için kullanılıyordu.

at kadın silah

At, bizim gibi toplumlarda hem savaş aracı, oyun arkadaşı, hem de günlük spor ve fiziksel gelişim için vazgeçilmez bir araçtır. At, ekmeğini yaptığı buğdayı eken ve biçen uygun bir tarım işçisidir. At, erkekliğe, yiğitliğe ve kalbe doğru ilk adımı atmanın simgesidir. Efsaneler ve masallar bir atla başlar, bir atla biterdi. At için şiirler, destanlar yazıldı. Soylular, çocuklarına at binmeyi öğretmek için büyük meblağlar harcadılar ve binicilik bunun büyük bir parçası oldu.

Efsaneler ve peri masallarında, sahipleriyle sıyrılıp kel bir kafaya dönüşen atlar anlatılır. Bu, güçlerini anında artırır. Masallarda konuşabilen ve uçabilen atlar vardır. Köroğlu’nun karatı var ve sudan çıktı. Battal Gazi’nin atının adı Aşkar’dır. Kırk gün güneş görmeyen bir ahırda yetiştirildi. Manas destanında 200 kadar at ismi geçmektedir.

Atış; Türk, Moğol ve Altay halk kültüründe, halk inanışında ve mitolojisinde mübarek bir hayvandır. Atın rüzgardan yaratıldığına inanılır. Böylece rüzgarın gücü ve yüzü şiddetliydi. Mesken yapılırken çadırın en büyük direğine veya orta direğine at kanı veya at sütü sürülür. Kırmızı at yelesi dağ, orman ve ateş ruhlarına dua edilirken kullanılır. İyi at uçan kuşa yetişir, asla yorulmaz, düşmanı hisseder, sahibini önceden uyarır, kahramanın durumunu anlar, rengini değiştirir, ölü kahramanı bırakmaz, yurduna geri götürür, yükseltir. yaralı sahibini düzgün bir kişiye. Atlar ruhları öbür dünyaya taşır. Muhammed miraca çıkarken Burak adlı bir binek kullanmış ve bu binek Türkler tarafından hep bir at olarak düşünülmüştür.

At, sanat tarihinde insan figüründen sonra en çok tasvir edilen imgelerden biridir. Atlar ilk kez Antik Yunan ve Roma sanatında anatomik doğrulukla ve sanatsal bir sözcükle tasvir edilmiştir. Klasik sanatın ortaçağda kaybolan teknik ve biçimsel bilgisi Rönesans ile birlikte yeniden ortaya çıkmış, at figürleri yetkin bir şekilde sanatta yerini almıştır. At imgesi siyasi ve askeri gücü temsil ederken esere ihtişam ve asalet etkisi katmıştır. Leonardo da Vinci, at figürünü hareket unsurları ve anatomik doğrulukla geliştirmiş ve atların sözleriyle eserlerine duygusal bir boyut katmıştır. Geç Rönesans sanatçıları, büyük kompozisyonlarda hareket ve dinamizm etkisi yaratmak için genellikle at figürlerini kullandılar.

Yunanlılar ve Romalıların atlarına verdikleri değer, mükemmel orantılı mermer ve bronz heykellerinde, mozaiklerinde, fresklerinde ve mitolojilerinde görülebilir. Homeros’un İlyada ve Odysseia’sı efsanevi atlar, atlar ve binicilik hikayeleriyle doludur.

at ve binicilik

8. ve 7. yüzyılların ortalarında İskitler tarafından Antik Yunanlılara atın tanıtılmasıyla birlikte binicilik Yunanlılar tarafından geliştirilerek bir sanat haline geldi.

Antik Yunan ve Roma İmparatorluğu’nda at, günlük hayatta, sporda, ulaşımda kısacası hayatın her alanında önemli bir rol oynuyordu. Antik Yunan’ın en kıymetli özelliği olan spor oyunlarının vazgeçilmezidir. Muhteşem geçit törenlerinin en değerli unsuru atlardı.

At ve fetihler

17. ve 18. yüzyıllarda İngiltere ve birçok Avrupa ülkesinde yaşanan savaşlar ve hızlı ulaşıma olan ihtiyacın artması birçok at ırkının gelişimini hızlandırdı. Kıtalar arası büyük göçlerin yaşandığı bu yüzyıllar, çeşitli ırkların melezlenmesiyle ihtiyaca uygun at ırklarının oluşturulduğu yıllardı.

İngiltere, Fransa, İspanya ve Portekiz gibi birçok Avrupa ülkesi at yetiştiriciliği ile koloniler elde etmek için atlar sayesinde dünyanın uzak bölgelerine kadar ulaşmıştır.

Fayton, Osmanlı İmparatorluğu’ndan kalma bir ulaşım sistemi ve 1950’li yıllara kadar kentte kullanıldığı görülüyor. Fayton ve benzeri araçların ulaşımda kullanılması Osmanlı Devleti’nin seçkin çevresi arasında ortaya çıkmıştır. Sultan Abdülaziz döneminde kiralık araba kullanılmaya başlandı. “Lando” “Cup” tipi faytonlar kapalı vagonlardı. II. Mahmud döneminde modernleşmeyle birlikte fayton kullanımı artmış, 1826 yılında çıkarılan bir yönetmelikle faytoncular bir esnaf topluluğu halini almıştır.

Cumhuriyet’ten sonra gelişen yeni teknolojik ulaşım sistemlerinin de etkisiyle kentte fayton kullanımında bir azalma olmuş ve ‘tematik’ bir görünüm alarak Adalar’daki turistleri bir ölçekle cezbetmiştir.

Günümüzde atın önemi

20. yüzyılın başından itibaren özellikle sanayileşme, tarımda makineleşme ve savaş araçları ile atın değeri azalmaya başlamıştır. Atlar tarih boyunca tarım, ulaşım, ulaşım gibi alanlarda kullanılmış olsa da günümüzde bu alanların daha çok yarış, oyun ve spor alanlarında kullanıldığı görülmektedir.

Türkiye’de 1995-2010 yılları arasındaki verilere göre giderek azalan bir at popülasyonu var.

Günümüzde atın kullanıldığı başlıca alanlar 4 bölüme ayrılabilir: Binicilik Oyunları, Binicilik Sporları, Binicilik Yarışları, Binicilik İşletmeciliği ve Gösteriler.

Atın insanoğlunun hayatındaki kullanım alanlarının azalmasına rağmen günümüzde bile bazı ülkeler atın ekonomik değerini yüksek tutabilmek için büyük kaynaklar ayırmaktadır.

Duygusal, sadık, sadık, arkadaş canlısı…

Atların duygularını gösteren 17 farklı yüz ifadesi olduğu analiz edilmiştir. Sadece gözlerini nasıl kıstığını veya gözlerini nasıl açtığını veya kulaklarını nasıl kıstığını görerek, o anki duygusal durumunun ne olduğu anlaşılabilir.

Atlar köpekler gibi değildir ve size gelip dillerini çıkarıp sevilmeyi beklemezler.

At beyinleri sezgisel olarak çalışır. Dolduğunda kimsenin saldırmayacağını düşünen at, bu sezgisel algı yeteneği ile üzerindeki askerlere en iyi uyumu gösterdiği için uzun yıllar askerler kadar orduların da vazgeçilmez unsuru olmuştur. Bu nedenle günümüzde insanlar bile at eğitimi sayesinde sezgisel davranışlar kazanmaktadır.

ağ

instagram